استفاده از اینترنت برای انتقال اطلاعات حساس و محرمانه، همواره با خطر لو رفتن این اطلاعات همراه است. در صورتی که این اطلاعات رمزنگاری نشده باشند، هکرها میتوانند به راحتی با انجام حملاتی مثل man-in-the-middle، اطلاعات را شنود کنند.
با این حال، اینترنت یکی از سریعترین راههای انتقال اطلاعات است و برای انجام خیلی از کارهای خود، وابسته به اینترنت هستیم. بنابراین، ابزاری به نام VPN برای رمزنگاری دادههای انتقالی از طریق اینترنت توسعه یافته که تا حدی میتواند انتقال اطلاعات بر بستر اینترنت را ایمنتر کند.
در این مقاله میخواهیم برای شما توضیح دهیم که VPN چیست، چطور کار میکند و چه اهمیتی در انتقال امن اطلاعات و امنیت شبکه دارد؟ با سایبرنو همراه باشید.
کلمه VPN، خلاصه شده عبارت Virtual Private Network و به معنی «شبکه خصوصی مجازی»، بیانگر فرصت ایجاد اتصال شبکه حفاظت شده در هنگام استفاده از شبکههای عمومی است. چنین اتصالی، امکان رهگیری فعالیتهای آنلاین و سرقت دادهها را بسیار کاهش میدهد. رمزنگاری دادهها توسط VPN، در لحظه انجام میشود.
VPNها یک تونل رمزنگاری شده برای انتقال دادهها بین شبکهای محلی و گرهای موجود در منطقهای دیگر، ایجاد میکند که ممکن است هزاران مایل با شبکه محلی، فاصله داشته باشد و بنابراین، موقعیت شما را در شبکه اینترنت، در مکان آن گره نشان میدهد. به علاوه، هر اطلاعاتی که از درون این تونل عبور کند، رمزنگاری خواهد شد.
در نتیجه، VPNها نه تنها میتوانند هویت و موقعیت جغرافیایی کاربر را مخفی کنند، بلکه با رمزنگاری دادهها، سرقت اطلاعات را بسیار دشوارتر میکنند.
اگر بخواهیم دقیقتر توضیح دهیم، میتوانیم بگوییم که VPNها با استفاده از رمزنگاری، دادهها را پیش از انتقال از طریق اینترنت، به هم میریزند. این رمزنگاری سبب میشود که دادهها، قابل خواندن نباشند و نتوان اطلاعاتی را از آنها استخراج کرد. رمزنگاری دادههای حساس و محرمانه در هنگام استفاده از شبکههای عمومی بسیار مهم است زیرا مانع از شنود اطلاعات توسط هکرها میشود.
در واقع، هر VPN با رمزنگاری اتصالات بین دستگاهها کار میکند. VPNها معمولا از پروتکلهای رمزنگاری IPsec یا SSL/TLS استفاده میکنند. هر دستگاهی که به VPN وصل میشود، کلیدهای رمزنگاری میسازد و از این کلیدها برای رمزنگاری و رمزگشایی اطلاعات ارسالی و دریافتی استفاده میکند. ممکن است این فرایند کمی اتصالات شبکه را کندتر کند و در نتیجه، سرعت ترافیک اینترنت، کاهش میابد.
یکی دیگر از مزیتهای VPN این است که با استفاده از آن، تأمین کننده اینترنت نمیتواند فعالیتهای شما در وب را تحت نظر داشته باشد اما اگر از VPN استفاده نکنید، ادمین شبکه میتواند به راحتی ببیند که شما به چه وبسایتهایی سر زدهاید و از چه سرورهایی استفاده کردهاید. دلیل مخفی شدن فعالیتهای شما از چشم تأمین کننده اینترنت، تغییر آدرس IP شما در هنگام استفاده از VPN است.
تا اینجا به شما گفتیم که VPN چیست و چطور کار میکند. اما VPNها چه اطلاعاتی را مخفی میکنند؟
VPNها با هدایت ترافیک اینترنت به درون تونلی رمزنگاری شده، آدرس IP شما را مخفی میکنند. اگر از VPN استفاده نکنید، تمامی وبسایتها و اپلیکیشنهایی که از آنها استفاده میکنید، میتوانند آدرس IP شما را پیدا کنند و در نتیجه، امکان شناسایی هویت و تعیین موقعیت جغرافیایی دقیق شما وجود دارد.
با این حال، اگر از VPN استفاده کنید، سرورهایی که به آنها متصل میشوید نمیتوانند آدرس IP درست شما را ببینند. همچنین، حتی مشخص نیست که از VPN استفاده میکنید و برای آن سرورها، شما صرفا یک کاربر ناشناس خواهید بود.
در صورتی که IP اینترنت خود را مخفی نکنید، به راحتی، امکان رهگیری فعالیتهای شما در اینترنت وجود دارد. تأمین کننده اینترنت شما میتواند به راحتی ببیند که چه فعالیتهایی در اینترنت داشتهاید و سازمانهای نظامی و امنیتی نیز به راحتی این اطلاعات را از شرکتهای تأمینکننده اینترنت دریافت میکنند.
VPNها سابقه جستجو و دیگر فعالیتهای شما در اینترنت را مخفی میکنند زیرا اتصال VPN، اتصالی رمزنگاری شده است. با این حال، به یاد داشته باشید که VPNها نمیتوانند سابقه جستجوی شما را از موتورهای جستجو مثل گوگل و بینگ مخفی کنند.
از آدرسهای IP برای رهگیری موقعیت مکانی استفاده میشود. با اینکه این نوع رهگیری خیلی دقیق نیست اما اطلاعاتی تقریبی از موقعیت جغرافیایی شما آشکار میکند.
VPNها دارای سرورهایی در سرتاسر دنیا هستند و وقتی به آنها وصل میشوید، موقعیت مکانی شما را جای دیگری نشان میدهند.
این تغییر موقعیت، گذشته از مسائل امنیتی به شما کمک میکند تا به وبسایتهایی که در داخل کشور شما فیلتر شدهاند و وبسایتهایی که کشور شما را تحریم کردهاند، دسترسی داشته باشید. در حال حاضر، تعداد بسیاری از وبسایتها، به دلیل تحریمهای ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی، تمامی آدرسهای IP منتسب به ایران را مسدود میکنند. با VPN، به راحتی میتوانید بسیاری این تحریم را دور بزنید.
هر زمانی که بدون VPN به شبکههای وایفای عمومی، مثل شبکههای وایفای فرودگاهها و پاساژها وصل میشوید، دستگاه خودتان را در معرض حملات هکرها قرار میدهید و آنها میتوانند با اجرای حملاتی مثل man-in-the-middle، اطلاعات شما را سرقت کنند.
VPNها در مقابل این حملات از شما محافظت میکنند. وقتی به سرور VPN وصل میشوید، دادههای شما از طریق تونل رمزنگاری شده منتقل میشوند و در نتیجه، امکان سرقت اطلاعات توسط هکرها از بین میرود.
همانطور که گفته شد، VPN با رمزنگاری دادههایی که از طریق اینترنت منتقل میشوند، اطلاعات زیادی را از دیگران و حتی تأمین کننده اینترنت شما مخفی میکند. اما چرا نیاز دارید که این اطلاعات را مخفی کنید و چرا باید از VPN استفاده کنید؟
به طور کلی، توصیه میشود که هرگز به شبکههای وای فای عمومی متصل نشوید زیرا هکرها میتوانند به راحتی با استفاده از این شبکهها، اطلاعات شما را سرقت کنند. با این حال، ممکن است که گاهی اوقات نیازی فوری به اینترنت داشته باشید و تنها راه دسترسی شما، اتصال به شبکههای وای فای عمومی مثل وای فای هواپیما باشد.
در چنین شرایطی، باید حتما از VPN استفاده کنید تا دادههای شما رمزنگاری شوند و هکرها نتوانند از اطلاعاتی مثل سابقه مرورگر، اطلاعات بانکی گذرواژههای حسابهای کاربری و دیگر اطلاعات شخصی و حساس شما استفاده کنند.
زمانی که به شبکه وای فای خصوصی خودتان متصل هستید، احتمال حمله هکرها بسیار کمتر از زمانی است که از وای فای عمومی استفاده میکنید. با این حال، شبکههای وای فای خصوصی نیز خیلی ایمن نیستند.
اگر از VPN استفاده نکنید، تأمین کننده اینترنت شما به راحتی میتواند به فعالیتهای آنلاین شما نظارت داشته باشد. شرکتهای تأمین کننده اینترنت، به ویژه در کشور ما، به راحتی، چنین اطلاعاتی را در اختیار نهادهای امنیتی و نظامی قرار میدهند و حتی دادههای شخصی شما را به شرکتهای تبلیغاتی میفروشند.
بسیاری از اپلیکیشنها و وبسایتهایی که از آنها استفاده میکنید، میتوانند دادههای شما، مثل آدرس IP و رفتارهای آنلاین شما را گردآوری کرده و در اختیار سازمانهای امنیتی، نظامی و تجاری قرار دهند. با استفاده از VPN میتوانید با خیال راحتتری از آنها استفاده کنید.
در کشور ما و خیلی از کشورهای جهان، سازمانهای امنیتی و نظامی، به فعالیتهای آنلاین کاربران نظارت دارند. اگر علاقهای ندارید که فعالیتهای شما در اینترنت، تحت نظارت چنین سازمانهایی باشد، باید همیشه از VPN برای اتصال به اینترنت استفاده کنید. VPNها با رمزنگاری دادههای انتقالی و مخفی کردن موقعیت جغرافیایی و هویت شما، تا حد زیادی جلوی شنود اطلاعات شما توسط سازمانهای نظامی و امنیتی را میگیرند.
شاید بتوان دلیل اصلی استفاده از VPN در کشور ما را سانسور شدید اطلاعاتی دانست. به دلیل محدودیتهای شدید اینترنت در ایران و فیلترینگ شبکههای اجتماعی مثل تلگرام، فیسبوک، یوتیوب و خیلی از وبسایتهای خارجی، خیلی از مردم از VPNهای مختلف برای دسترسی به این سرویسها استفاده میکنند.
همانطور که پیش از این گفتیم، گذشته از فیلترینگ داخلی، بسیاری از سرویسهای خارجی نیز به دلیل تحریمهای ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی، IPهای اینترنت ایران را مسدود کردهاند و برای دسترسی به آنها باید از VPN استفاده کنید.
VPNها با تغییر موقعیت مجازی شما، امکان دسترسی به هر محتوایی در هر مکانی را امکانپذیر میسازند. حتی شما میتوانید موقعیت مکانی مجازی خودتان را به صورت دلخواه انتخاب کنید تا هیچ گونه محدودیتی برای دسترسی به محتواهای وب نداشته باشید.
با این حال، بعضی از سرویسها مثل گوگل و بعضی از شرکتهای ارائه دهنده خدمات مالی مثل پی پال، میتوانند از یک لحظه قطع شدن IP اینترنت شما استفاده کرده و IP سختافزار را به عنوان دستگاهی که در ایران قرار دارد، شناسایی کنند. به همین دلیل، استفاده از خدمات گوگل که برای کاربران داخل ایران محدود شدهاند، تنها با استفاده از VPN امکانپذیر نیست.
این موضوع زمانی حساسیت پیدا میکند که بخواهید از شرکتهای ارائهدهنده خدمات مالی و صرافیهای ارزهای دیجیتال که کشور ما را تحریم کردهاند، استفاده کنید. اگر برای استفاده از این سرویسها از VPN استفاده کنید، ممکن است، به دلیل قطع شدنهای لحظهای VPN، مشخص شود که از درون ایران وصل شدهاید و حساب شما مسدود شود. بنابراین، اگر از VPN برای کار کردن با این سرویسها استفاده میکنید، هرگز نباید پول زیادی را در حساب کاربری خود نگه دارید.
در هنگام بحران همهگیری کویید-۱۹، بسیاری از سازمانها، مجبور به دورکار کردن بخش زیادی از پرسنل خود شدند. با این حال، خیلی از سازمانها حتی پس از رفع محدودیتهای کرونایی، به دورکاری ادامه دادند زیرا تجربههای بسیار خوبی مثل افزایش بازدهی کارکنان و کاهش هزینهها از دورکاری داشتند. امروزه، سازمانهای خصوصی و دولتی بسیاری، در سرتاسر دنیا، پرسنل دورکار دارند و این پرسنل با استفاده از اینترنت، دادههای حساس زیادی را انتقال میدهند.
در چنین شرایطی، چالش جدیدی برای حفاظت اطلاعات حساس سازمانی ایجاد شده و سازمانها باید به فکر افزایش امنیت سایبری در دورکاری باشند. یکی از کارهایی که میتوان به این منظور انجام داد، استفاده کارکنان دورکار از VPN است.
همانطور که گفتیم، VPNها با انتقال دادهها از درون تونلهای رمزنگاری شده، تا حد زیادی جلوی سرقت اطلاعات را میگیرند.
یکی دیگر از دلایلی که استفاده از VPN را به همه توصیه میکنیم، راحت بودن استفاده از VPNها است. برای استفاده از VPNها، نیازی به دانش فنی بالا و اختصاص زمان زیادی ندارید و به راحتی میتوانید تنها با چند کلیک ساده، یک تونل رمزنگاری شده برای انتقال اطلاعات خود بر بستر وب، ایجاد کنید. بنابراین، حتی اگر احساس میکنید که نیازی به استفاده از VPN ندارید، ضرری ندارد که تنها با چند کلیک ساده، VPN خودتان را فعال کنید. این کار نه وقتی از شما میگیرد و نه زحمتی دارد.
بسیاری از VPNها از انواع مختلف دستگاههای هوشمند، شامل لپ تاپها، گوشیها و تبلتها پشتیبانی میکنند. بنابراین، در هنگام اتصال به اینترنت با همه دستگاههای خود نیز میتوانید به راحتی از VPN استفاده کنید. در واقع، استفاده از VPN در هنگام کار کردن با گوشیهای هوشمند بسیار مهمتر از استفاده از VPN در هنگام کار کردن با کامپیوتر است زیرا امروزه برای بسیاری از فعالیتهای خود، از گوشیهایمان استفاده میکنیم و در نتیجه، اطلاعات حساسی در این دستگاههای همراه ذخیره و از طریق آنها، منتقل میشود.
با وجود تمامی مزایای VPNها، این ابزارهای حفاظت اطلاعات، محدودیتها و معایبی نیز دارند که در این بخش، در رابطه با آنها صحبت میکنیم. همچنان با سایبرنو همراه باشید.
حتی بهترین VPNها نیز نمیتوانند هویت شما را در اینترنت، به طور کامل مخفی کنند. رفتار آنلاین شما میتواند هویت شما را آشکار کند و این چیزی نیست که VPN بتواند مخفی نگه دارد.
برای مثال، حتی اگر با استفاده از VPN وارد حساب کاربری گوگل یا اینستاگرام خود شوید، هویت شما برای این شرکتها آشکار خواهد شد. به علاوه، شرکتهای تبلیغاتی و نهادهای امنیتی و جاسوسی با روشهای زیر میتوانند هویت شما را حتی زمانی که از VPN استفاده میکنید، رهگیری کند:
همانطور که پیش از این گفتیم، یکی از مهمترین دلایل استفاده از VPNها، جلوگیری از سرقت اطلاعات توسط دیگران است. با این حال، سرویس ارائه دهنده VPN میتواند به اطلاعات شما دسترسی داشته باشد. از آنجایی که سرویس ارائه دهنده VPN، خودش دادهها را رمزنگاری و رمزگشایی میکند، مشکلی در دسترسی به اطلاعاتی که از طریق VPN منتقل میشوند، ندارد. در واقع، امنیت اتصال VPN شما به میزان مطمئن بودن ارائه دهنده سرویس VPN بستگی دارد.
یکی دیگر از محدودیتهای VPNها این است که استفاده از آنها در بعضی از کشورها، غیرقانونی است یا محدودیتهایی دارد. در حال حاضر، استفاده از VPN در کشورهای بلاروس، عراق، کره شمالی و ترکمنستان به طور کامل ممنوع است.
در کشورهای چین، روسیه، ترکیه، عمان، امارات متحده عربی و جمهوری اسلامی ایران نیز استفاده از VPN، محدودیتهایی دارد.
با اینکه تعداد زیادی VPN رایگان موجود است اما سرویسهای خوب و قابل اعتماد VPN، رایگان نیستند. البته، هزینه بهترین سرویسهای VPN نیز خیلی بالا نیست.
یکی از مشکلات استفاده از VPNها این است که این ابزارها، به دلیل فرآیند رمزنگاری و رمزگشایی دادهها و البته، انتخاب مسیر بلندتر برای اتصال به اینترنت از سرورهایی که در نقاط مختلف دنیا قرار دارند، سرعت اتصال اینترنت را اندکی کاهش میدهند.
مشکل دیگر استفاده از VPNها، به ویژه برای کاربران معمولی، افزایش ترافیک مصرفی است که میتواند با افزایش هزینه تأمین اینترنت همراه باشد. این مشکل، به ویژه برای کاربران اینترنت تلفن همراه، پررنگتر است. تحقیقات نشان میدهند که استفاده از VPN، ترافیک مصرفی کاربران را بین ۴ تا ۲۰ درصد افزایش میدهد.
بعضی از وبسایتها، اپلیکیشنها و سرویسهای آنلاین، اتصالاتی را که از طریق VPN برقرار باشند، مسدود میکنند.
نداشتن درک درستی از قابلیتهای VPNها میتواند سبب اعتماد به نفس کاذب کاربران در مسئله امنیت سایبری شود. به یاد داشته باشید که با وجود تمامی مزیتهای که VPNها دارند، آنها نمیتوانند از شما در مقابل حملات بدافزاری و حملات فیشینگ، محافظت کنند.
البته بعضی از سرویسهای VPN، خدمات امنیتی بیشتری ارائه میدهند و حتی بعضی از آنها، دارای بلاکرهایی هستند که بدافزارها را بلاک میکنند و مانع از دسترسی آنها به دستگاه شما میشوند. با این حال، بسیاری از VPNها، به ویژه VPNهای رایگان، چنین قابلیتهایی ندارند.
همانطور که پیش از این گفتیم، بعضی از بعضی از محدودیتها، مثل سرویسهای گوگل که برای کاربران ایرانی مسدود هستند، قابل دور زدن با VPN نیستند. همچنین، بعضی از وبسایتها و سرورها، خدمات خودشان را فقط به یک محدوده جغرافیایی خاص ارائه میدهند.
گاهی اوقات نیز بعضی از کشورها مثل جمهوری اسلامی، میتوانند بعضی از VPNها را مسدود کنند. در واقع، هیچ تضمینی نیست که بتوانید حتی با بهترین VPNها، بعضی از محدودیتها را دور بزنید.
همانطور که گفتیم، امنیت اتصال اینترنت شما در هنگام استفاده از VPN به قابل اعتماد بودن ارائه دهنده VPN شما بستگی دارد. این سرویسها، به اطلاعات زیادی از شما دسترسی دارند و در صورتی که قصد سوء استفاده داشته باشند، به راحتی میتوانند از این دادهها سوء استفاده کنند. حتی بعضی از شرکتهای ارائه دهنده VPN از اعتماد کاربران سوءاستفاده کرده و اطلاعات آنها را دقیقا در اختیار کسانی قرار میدهند که کاربر میخواهد اطلاعات خود را از آنها مخفی کند. به یاد داشته باشید که بسیاری از سرویسهای VPN رایگان، به هیچ وجه قابل اطمینان نیستند.